Τι είναι η αϋπνία;

Η αϋπνία είναι μία διαταραχή κατά την οποία το άτομο δεν μπορεί να αποκοιμηθεί ή δεν μπορεί να διατηρήσει τον ύπνο του ή έχουμε συνδυασμό των αυτών περιπτώσεων. Το τελικό αποτέλεσμα σε όλες αυτές τις περιπτώσεις είναι να έχουμε μη-αποδοτικό και μη-αναζωογονητικό ύπνο, που είναι απαραίτητος για την καθημερινή ευεξία.

Κάθε άνθρωπος μπορεί να τύχει να μην κοιμηθεί καλά κάποιο βράδυ, αυτό δε σημαίνει ότι πάσχει από αϋπνία. Θα πρέπει να εμφανίζει τα συμπτώματα της αϋπνίας για περισσότερο από 3 βράδια την εβδομάδα, δηλαδή να έχει περιοδικότητα. Επίσης, η έναρξη του ύπνου από τη στιγμή που ξαπλώνει θα πρέπει να εμφανίζει σημαντική καθυστέρηση, τυπικά άνω των 30 λεπτών. Και για όσους δεν μπορούν να διατηρήσουν τον ύπνο πρέπει να μένουν άγρυπνοι για 30 λεπτά με 1 ώρα.

Έχει παρατηρηθεί ότι σε ορισμένες πιεστικές καταστάσεις ο ύπνος μπορεί να διαταράσσεται και έπειτα να επανέρχεται στο φυσιολογικό μοτίβο και διάρκειά του. Έτσι, προτού αναφερθεί κανείς σε αϋπνία, θα πρέπει όλα τα παραπάνω συμπτώματα να διαρκούν για διάστημα άνω των 6 μηνών.

Αϋπνία και στρες

Ο ύπνος είναι απαραίτητη καθημερινή, για την ακρίβεια νυκτερινή, δραστηριότητα του ανθρώπου. Έχει υπολογιστεί ότι περίπου 1 στους 3 ανθρώπους έχει κάποιο πρόβλημα ύπνου με συνηθέστερο την αϋπνία.

Παρομοίως υψηλά είναι και τα ποσοστά άλλων καταστάσεων που μπορεί να επιδράσουν στον ύπνο, όπως είναι η κατάθλιψη και το άγχος. Το στρες στην καθημερινότητα είναι ένας από τους βασικότερους παράγοντες που σχετίζονται με την αϋπνία. Και αυτό γιατί για να δημιουργηθεί η αϋπνία υπάρχουν παράγοντες προδιαθεσικοί (π.χ. τάση για άγχος), παράγοντες εκλυτικοί (π.χ. εργασιακό στρες) και παράγοντες που συμβάλλουν στη διατήρηση του προβλήματος.

Είναι φανερό ότι το ίδιο το άγχος σχετικά με τον ύπνο είναι βασικός παράγοντας διατήρησης της αϋπνίας. Το άτομο μπορεί, χωρίς να το καταλαβαίνει, να διαταράξει το πρόγραμμα του ύπνου του, κάνοντας αλλαγές στην καθημερινή ρουτίνα του. Έτσι, αν για παράδειγμα προσπαθεί να πηγαίνει για ύπνο αρκετά νωρίς για να έχει περισσότερο χρόνο διαθέσιμο ή αρκετά αργά για να κουραστεί πριν να αποκοιμηθεί, τότε το αποτέλεσμα μπορεί να μην είναι το επιδιωκόμενο.

Συνεπακόλουθα τα νυκτερινά συμπτώματα της αϋπνίας μπορεί να δημιουργούν και συμπτώματα ημερήσιας υπνηλίας. Έτσι, το άτομο με αϋπνία συσχετίζει απόλυτα την λειτουργικότητα του την ημέρα με τον ύπνο που προηγήθηκε, επιτείνοντας το άγχος του και συνεχίζοντας τον φαύλο κύκλο.

Ο σημαντικότερος παράγοντας που διατηρεί την αϋπνία είναι η ίδια η σκέψη του προβλήματος, καθώς αντί να οδηγεί σε λύση, το μόνο που προκαλεί είναι άγχος για τον ύπνο.

Πως μπορούμε να καταπολεμήσουμε την αϋπνία που προέρχεται από το άγχος

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι που μπορούν να μας βοηθήσουν στην καταπολέμηση της αϋπνίας που οφείλεται στο άγχος και το στρες. Εκτός από τη σωστή διατροφή και την τακτική άσκηση μπορούμε επίσης να εντάξουμε τα παρακάτω στην καθημερινότητα μας:

• Αρχικά πρέπει να ανιχνευθεί και να αντιμετωπιστεί η κύρια πηγή του άγχους.
• Ισορροπημένη σχέση μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής.
• Δημιουργία συνηθειών πριν τον ύπνο που μας χαλαρώνουν (π.χ. ένα ζεστό μπάνιο, ποδόλουτρο, χαλαρή μουσική, διάβασμα).
• Διατηρώντας ένα αυστηρό πρόγραμμα ύπνου. Η τακτικότητα στην διάρκεια αλλά και την ώρα που κάποιος κοιμάται και ξυπνάει επηρεάζουν σημαντικά την ποιότητα του ύπνου.
• Να μην κοιτάς το ρολόι κατά τη διάρκεια της νύχτας καθώς αυτό προκαλεί επιπλέον άγχος.